کارشناس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان نطنز گفت: مراسم خاص نخل‌گردانی در روستای وَش نطنز از قدمت زیادی برخوردار است که همه‌ساله با آدابِ خاصی در روزِ عاشورا برگزار می‌شود.
مجید نوری در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: روستای تاریخی وَش در دامنه ارتفاعات کرکس در شهرستان نطنز واقع شده است. موقعیت روستا به نحوی است که در قعر دره واقع شده و دارای آب و هوای کوهستانی است. میزان بارندگی روستا ۱۸۵ میلی‌متر و دارای تابستان‌های معتدل و زمستان‌های بسیار سرد است. راه ارتباطی روستا جاده فرعی منشعب از جاده نطنز - کاشان است که پس از طی مسافت ۱۵ کیلومتر به جاده مالرو روستا می‌رسیم که از آنجا حدود یک‌ساعت پیاده‌روی تا روستا فاصله است. راه جدیدالاحداث دیگری از سه‌راهی کاشان –نطنز – هنجن به سمت وَش کشیده شده که راه شوسه‌ای است به فاصله تقریبی ۱۵ کیلومتر که به خود روستا راه دارد.
وی بابیان اینکه روستای وَش دارای بافت اصیل به لحاظ تاریخی و معماری است، افزود: سنت نخل‌برداری در این روستا دارای پیشینه طولانی است و به گفته اهالی، قدمت نخل موجود در روستا به بیش از ۲۰۰ سال پیش بر می‌گردد. سنت نخل‌برداری در روستای وَش، روز عاشورا انجام می‌شود. اجرای مراسم عزاداری در پشت بام مسجد و گذر نخل از مسیر اصلی باغات و اراضی روستا و حمل نخل به بالای کوه و زیارات موجود در بالادست روستا از ویژگی‌های خاص مراسم است.
کارشناس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان نطنز ادامه داد: تقریباً تمام ساکنان روستای وَش که به شهرهای مختلف مهاجرت کرده‌اند در این سه روز به روستا بر می‌گردند تا در اجرای مراسم نقش داشته باشند. آیین‌های مذهبی همواره ریشه در باورهای اعتقادی مردم دارد. مردم در روستای وَش اعتقاد خاصی به نخل و مراسم آن دارند. مراسم نخل‌برداریِ روستای وش همه‌ساله در روز عاشورا با شکوه خاصی برگزار می‌شود. در روز عاشورا و پس از خوردن صبحانه در حسینیه روستا، هیئت روستا به همراه زنان به سمت مسجد جامع حرکت می‌کنند و مراسم عزاداری در پشت بام مسجد و در فضای باز انجام می‌شود و این اشعار در پشت بام خوانده می‌شود:
خسرو بت‌ها روز عاشورا با فغان گفت زینب ای خواهر
که اندرین صحرا مانده‌ام تنها کهنه پیراهن بهر من آور
بنگر ای زینب بی‌کس و یارم اندرین صحرا بی‌مدد کارم
در کف دشمن بین گرفتارم اندرین صحرا بی‌کس و یارم
زینب محزون با دل پرخون گفت و ای شاها ، رو سوی میدان
ای برادر جان ای برادر جان
شاه مظلومان گفت و با افغان رو تو ای زینب، در بر طفلان
جمع کن دور خود یتیمانم باش و غمخوار، یار طفلانم
نوری افزود: اشعار فوق از زمان صبح تا ظهر روز عاشورا در پشت بام مسجد جامع روستای وش، همراه با اهالی و به‌صورت دسته جمعی خوانده می‌شود. در این زمان زن‌ها نیز داخل حیاط خانه مجاور مسجد جامع (خانه عباسی) می‌شوند. در ادامه مراسم پذیرایی داخل حسینیه انجام می‌شود. عصر عاشورا مراسم نخل‌برداری انجام می‌شود. نخل یا همان تابوت نمادین در روز قبل عاشورا به‌صورت بسیار ساده و با پارچه‌های مشکی و سبز تزیین می‌شود. در روز عاشورا نخل از حسینیه نخل بیرون آورده شده است و پایه‌های نخل در گذشته به‌صورت موروثی بوده و مختص خاندان‌های مشهور وَش از جمله خاندان‌های خادمی، اکبری، علیزاده و اسماعیل‌زاده بوده، اما در حال حاضر اکثر جوانان روستا در اجرای نخل‌برداری سهیم هستند.
وی یادآور شد: در این روز اولین نوحه‌ای که همراه نخل برداری در جلو نخل خوانده می‌شود این است:
امتان مصطفی وقت عزاست، سینه‌ها بریان کنید شیعیان مرتضی فصل عزاست، سینه‌ها بریان کنید
در عزایش فاطمه خیر النساست، سینه‌ها بریان کنید این چنین غوغا و ماتم در کجاست، سینه‌ها بریان کنید
در زمین و در سماء خیرالنساست، سینه‌ها بریان کنید سر جدا شد از قفا در کربلا، سینه‌ها بریان کنید
در کنار علقمه با صد نوا، سینه‌ها بریان کنید دست عباس علی از تن جدا، سینه‌ها بریان کنید
اکبر صدپاره در کربلا، سینه‌ها بریان کنید اصغر از سوز عطش بی‌تاب شد، سینه‌ها بریان کنید
به روی دست پدر در خواب شد، سینه‌ها بریان کنید
کارشناس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان نطنز خاطرنشان کرد: نخل از راسته یا مسیر اصلی روستا حرکت داده می‌شود و با توجه به اعتقاد اهالی مبنی بر اینکه نخل از یک مسیر نباید حالت رفت و برگشت داشته باشد، پس بخشی از مراسم نخل‌گردانی در مسیرهای عبور داخل باغات و اراضی کشاورزی صورت می‌گیرد. با توجه به بافت تاریخی روستا که دارای کوچه‌ها و معابر تنگ و باریک است نخل متناسب با آن ساخته شده است. روز پس از عاشورا و در روز ۲۸ صفر اهالی در مقابل حسینیه نخل جمع شده و با سینه یا زنجیرزنی نخل را بر می‌دارند و به سمت زیارت‌های دو گانه روستا که در بالادست و بر روی ارتفاعات مشرف شمالی روستا واقع شده (کوه تیز کوه) حرکت می‌کنند. این مسیر که بیش از ۱۵۰۰ متر طول دارد دارای شیب نسبتاً تند است که مشقت‌هایی را برای عزاداران و به‌ویژه حاملین نخل به وجود می‌آورد. در میانه راه و در گردنه گلستانه، نرسیده به زیارت اولیاء الله بالا، نخل را بر زمین می‌گذارند و این اشعار توسط عزاداران خوانده می‌شود:
ای نوگلان گلستان حیدر از ما شما را سلام‌علیکم
یا غائبان اندر این کوخ و یکسر از ما شما را سلام‌علیکم
روزی که گشتید وارد در اینجا از ما شما را سلام‌علیکم
غیر از شماها نداریم یار و یاور از ما شما را سلام‌علیکم
ما بی‌پناهیم سلام‌علیکم
نوری گفت: سپس نخل را برداشته و به سمت زیارت می‌روند و در آنجا مقابل زیارت نخل را گذاشته و به عزاداری می‌پردازند سپس به سمت زیارت پایین یا کعبه کوچک حرکت می‌کنند و در بین راه در قبرستان روستا توقف کوتاهی دارند و ضمن انجام عزاداری و ادای فاتحه بری گذشتگان توسط نزدیکان و اقوام کسانی که در آن سال متوفی داشته‌اند با نان عباسعلی و دیگر تولیدات روستا مانند خشکبار و میوه پذیرایی می‌شوند و در ادامه حرکت به زیارت رفته و در آنجا نیز به عزاداری می‌پردازند سپس به سمت روستا بر می‌گردند. در بین راه و در محلی که برای زائران زیارت ساخته شده در داخل مسجد و حسینیه پذیرایی شده و پس از آن نخل را برداشته و به روستا می‌برند و آن را در جایگاه یا حسینیه نخل قرار می‌دهند.
انتهای پیام