ثبت قنات ها با ظرفیت آبدهی در جزیره خارگ فرصت مغتنمی است که میتوان با اعتبارات کافی امکان مانایی و بهره مندی از این سازه ها را در خشکسالی فراهم کرد.
به گزارش خارگ نیوز، همانند بخشی از فناوریها یا اکتشافات بشری، سازه آبی قنات هم به عنوان یکی از ابداعات ایرانیان سابقه چند هزار ساله دارد، ابتکار و خلاقیتی بی مثال که از گذشته تاکنون نقش مهمی در تأمین آب شرب یا زراعت در سرزمین پارس برعهده داشته است.
قناتها، این شاهکار مهندسی ایرانی هر جا که احداث شد، آبادانی آن منطقه را به دنبال داشت و از گذشتههای دور، تمدن ساز بوده و همواره با طبیعت همزیستی بسیار خوبی داشته است.
البته بهره گیری از این فناوری کهن منحصر به ایران نبوده و بر اساس منابع تاریخی موجود در سایر کشورها آفریقایي، آمریکایی و آسیای شرقی هم انواع مختلفی از قناتها وجود دارد.
قناتها به علت ماهیت فنی و عملکرد خاص خود در هر شرایط آب و هوایی کارایی دارند و خشکسالی و یا کمبود بارشها این منبع آبی را از دسترس زارعان خارج نمیکند اما با گسترش سلطه غول خشکسالی و کاهش بارندگیها استفاده از منابع آبی نوین در دستور کار قرار گرفت.
در جزیره خارگ حدود 40 درصد منابع آبی در بخش شهری مصرف میشود و بر اساس آمارهای رسمی بارشها در سال گذشته حدود 10درصد کاهش یافته است لذا توجه به قناتها و احیای آن میتواند در جبران بخشی از کمبودها و کاستیهای موجود در تأمین منابع آب در جزیره خارگ مؤثر باشد.
از حدود نیم قرن پیش تاکنون شرایط منابع آبی در جزیره خارگ و سهم و نقش هر یک از روشهای استخراج آب از دل زمین تغییر کرده است. تحولات بنیادین در ابعاد گوناگون زندگی جزیره نشین ها، افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی، مکانیزه، رشد مساحت اراضی صنعتی و دیگر موارد سبب شد تا برای استحصال بیشتر آب به روشهای جدیدی روی بیاورند.
حفر چاههای عمیق و نیمه عمیق با استفاده از موتورهای دیزل یا برق برای استحصال آب بیشتر از اعماق چند صد متری زمین و پر کردن قناتها از جمله مباحثی بود که مانایی و حیات کاریزها را به مخاطره انداخت.
هرچند با توجه به وضعیت فعلی بارشها و خشکسالیها اندک قناتهای فعال در جزیره نیز در حال ازبین رفتند هستند؛ اما با احیای مجدد آنها بو هره گیری از تکنولوژی نوین و تلفیق روشهای سنتی با امروزی مانند آبیاریهای تحت فشار میتوانیم شاهد ارتقای بهره وری از منابع آب موجود در جزیره باشیم.
ترمیم و مرمت قناتها که در سالهای اخیر به عنوان یکی از رویکردهای وزارت نیرو و جهاد کشاورزی در دست اقدام است یقین تأثیرات بسزایی در بازگشت قناتها به دوران شکوفایی خود ایفا خواهد کرد.
کمبود آب و خشکسالی امسال موجب شده سطح آب سفرهها و آبخوانها در بعضی نقاط جزیره خارگ با افت تراز چندین متری مواجه شود بنابراین میتوان با احیای قناتهای موجود و با جمع آوری آبهای سطحی کمک مؤثری به تأمین آب کرد و فشار را از روی منابع زیرزمینی برداشت تا عبور از دوره سخت خشکسالی با مشقتهای کمتری همراه باشد.